Blockchain hay Bitcoin 2 thứ khá quen thuộc với dân IT

KIẾN THỨC BẠN NÊN BIẾT VỀ BLOCKCHAIN

---------------------

Blockchain hay Bitcoin, 2 thứ khá quen thuộc với dân IT, đặc biệt với nhưng ae thổi nến. Tuy nhiên, có thật sự bao nhiêu người biết và hiểu về nó, trong bài viết này ta hãy cùng tìm hiểu.

Bất cứ ai thậm chí không quan tâm lắm đến tiền điện tử có lẽ đã nghe thấy từ “blockchain” được bàn tán chia sẻ. Không nghi ngờ gì nữa, nhiều trong số những người biết thuật ngữ này cũng biết rằng công nghệ blockchain đứng sau Bitcoin và nhiều loại tiền điện tử khác. Nhưng bạn còn biết những điều gì khác về blockchain? Nó hoạt động thế nào? Nó có những công dụng gì? Và những triển vọng trong tương lai của blockchain sẽ thế nào? Tất cả đều được tiết lộ trong bài viết này.

Hiểu Về Công Nghệ Blockchain

Công nghệ blockchain có thể được định nghĩa là một hệ thống sổ cái công cộng kỹ thuật số phi tập trung lưu trữ các giao dịch. Thông tin giao dịch này được lưu trữ trong các chuỗi của khối, do đó có tên là “blockchain”. Máy tính trên mạng lưới chia sẻ thông tin này với nhau thông qua mật mã.

Blockchain được sử dụng cho nhiều chức năng khác nhau. Ngoài tiền điện tử, nó còn được sử dụng cho những lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe, smart contract, chuỗi cung ứng, và thiết bị điện tử. Hãy cùng xem cách hoạt động của blockchain.

Blockchain Hoạt Động Thế Nào?

Tất cả thông tin trên blockchain được lưu trữ trong các tệp kỹ thuật số được gọi là khối. Các khối này không thuộc sở hữu của bất kỳ tổ chức trung tâm nào; do đó, chúng được phân cấp. Có một số yếu tố tạo nên hoạt động của công nghệ đằng sau blockchain.

Thẩm Quyền Phân Cấp

Toàn bộ tiền đề của blockchain đều tập trung vào bản chất phi tập trung của nó. Chính ý tưởng này đã khai sinh ra Bitcoin vào năm 2009. Trước điều này, vào ngày 31 tháng 10 năm 2008, là việc xuất bản whitepaper về Bitcoin, mang tên Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System (Hệ Thống Tiền Điện Tử Trên Mạng Ngang Hàng), bởi người sáng tạo có bút danh là Satoshi Nakamoto. Tài liệu này trình bày cách Nakamoto dự kiến công nghệ blockchain sẽ hoạt động và tầm nhìn của ông về một hệ thống tiền tệ vượt xa tầm với của các ngân hàng: một hệ thống cho người dân.

Nakamoto đã đề xuất một “phiên bản tiền điện tử hoàn toàn ngang hàng cho phép các khoản thanh toán trực tuyến được gửi trực tiếp từ bên này sang bên khác mà không cần thông qua tổ chức tài chính”. Vào ngày 03 tháng 01 năm 2009, khối Genesis trên blockchain Bitcoin đã được tạo ra. Đây là bước đầu tiên trong cuộc cách mạng hóa các hệ thống tài chính tập trung vào ngân hàng truyền thống như chúng ta đã biết.

Nút Mạng Là Gì?

Nút mạng là những máy tính kết nối với nhau để chia sẻ thông tin thông qua sổ cái công khai là một mạng lưới blockchain.

Mỗi nút mạng lưu trữ một bản sao của blockchain và xác minh mọi giao dịch được thực hiện trên đó. Giả mạo thông tin là một điều hiếm khi xảy ra, vì thông tin và bản ghi cho mọi nút mạng trên blockchain sẽ cần được thay đổi.

Các nút này đóng một phần quan trọng trong quá trình khai thác Bitcoin bởi vì, trong trường hợp không có bất kỳ thực thể trung tâm nào, nhiệm vụ của các nút mạng này là phải sắp xếp theo thỏa thuận để xác nhận tính hợp lệ của giao dịch trên mạng lưới. Chỉ khi quá trình xác minh này xảy ra, một khối mới có thể được thêm vào blockchain và thợ khai thác nhận được phần thưởng của họ (trên blockchain Bitcoin, con số này hiện là 6,25 BTC sau khi Bitcoin giảm một nửa đợt gần đây nhất). Các nút mạng này “đồng ý” xác nhận các giao dịch thông qua các cơ chế đồng thuận, thường là Proof of Work (PoW) và Proof of Stake (PoS). Đồng thuận PoW được sử dụng bởi Bitcoin và nhiều loại tiền điện tử khác, chẳng hạn như Litecoin, là một “fork” hay sản phẩm phái sinh của Bitcoin.

Cơ Chế Đồng Thuận

Trong khi PoW và PoS là hai cơ chế đồng thuận chính trong crypto, cũng có những cơ chế khác cũng tồn tại.

PoW: Thợ khai thác cạnh tranh với nhau để giải một vấn đề toán học phức tạp, được gọi là một hash. Bằng cách làm như vậy, một thợ khai thác sẽ xác nhận một khối mới trên blockchain và nhận được phần thưởng dưới dạng các crypto coins mới.

PoS: Trái ngược với PoW, thợ khai thác “chiến thắng” trong PoS được chọn ngẫu nhiên. Tuy nhiên, thợ khai thác có stake càng cao, thì họ càng có nhiều cơ hội được chọn. PoS sẽ được triển khai trên bản nâng cấp Ethereum 2.0.

Proof of Stake được ủy quyền (DPoS): Đồng thuận này khác với POS ở chỗ người được uỷ quyền được bầu chọn một cách hiệu quả để khai thác các khối mới và đảm bảo các quy tắc đồng thuận được duy trì. Nếu họ không thực hiện đúng công việc của mình, họ có thể bị bỏ phiếu miễn nhiệm, giống như cách các chính trị gia có thể làm. Các loại tiền điện tử như EOS sử dụng cơ chế đồng thuận này.

Hashing Mật Mã

Quá trình hashing mật mã là điều cơ bản để đảm bảo tính bảo mật của một blockchain. Nó liên quan đến việc mã hóa dữ liệu một chiều thành một đoạn văn bản duy nhất và là một quá trình không thể đảo ngược. Trên blockchain Bitcoin, kết quả của quá trình hashing là một đoạn văn bản gồm 64 ký tự được gọi là một hash.

Blockchain Có Thể Bị Tấn Công Không?

Vì mỗi đoạn văn bản kỹ thuật số duy nhất không thể được đảo ngược để giải mã dữ liệu gốc, nên blockchain được coi là rất an toàn trước sự tấn công của tin tặc. Trên các blockchain tiền điện tử, tin tặc có thể khởi động một thứ gọi là tấn công 51%, trong đó chúng cố gắng đạt được hơn một nửa tỷ lệ hash (sức mạnh máy tính) của mạng lưới blockchain. Nếu chúng thành công, chúng có thể chặn các giao dịch, hoặc thậm chí đảo ngược các giao dịch đã được xác nhận trước đó, nghĩa là chúng có thể “chi tiêu kép” các coin (tiêu một coin hai lần).

Mặc dù mạng lưới Bitcoin chưa bao giờ bị tấn công 51% thành công, nhưng các loại tiền điện tử khác đã trở thành con mồi. Một ví dụ như vậy đã xảy ra vào tháng 5 năm 2018, khi mạng lưới Bitcoin Gold không ngăn nổi một cuộc tấn công 51%, dẫn đến việc bị mất số tiền trị giá $18 triệu. Rất may, những chuyện như vậy hiếm khi xảy ra, do cần lượng lớn sức mạnh hash để tiến hành một cuộc tấn công. Mặc dù việc hack blockchain không phải là không thể nhưng rất khó xảy ra.

Blockchain Được Sử Dụng Thế Nào?

Tất cả chúng ta đều biết tiền điện tử sử dụng blockchain, nhưng còn những lĩnh vực nào trên thế giới được hưởng lợi từ những điều kỳ diệu của công nghệ blockchain?

Tiền Điện Tử

Như chúng ta đã thấy, blockchain tạo thành nền tảng cơ bản cho những thứ được định nghĩa là tiền điện tử: một tài sản phi tập trung, không bị kìm hãm bởi một thực thể trung tâm như ngân hàng hay các tổ chức chính phủ. Bitcoin có thể là loại tiền điện tử phổ biến nhất, nhưng thực sự nó chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Ngày nay, có vô số loại tiền, từ altcoin, stablecoin đến token DeFi, đang tồn tại nhờ công nghệ do Satoshi Nakamoto phát minh.

Chăm Sóc Sức Khỏe

Dữ liệu y tế nhạy cảm từ những hồ sơ sức khỏe điện tử của bệnh nhân (EHRs) đã trở thành mục tiêu của việc đánh cắp dữ liệu, được sử dụng để đánh cắp hoặc giả mạo danh tính hoặc bán cho các bên thứ ba.

Thông qua mật mã tiên tiến, blockchain có thể chấm dứt điều này. Các bản ghi có thể được thêm vào một blockchain đáng tin cậy, an toàn, và trở nên lâu bền hơn theo thời gian. Khi các bản ghi mới được thêm vào, cần có sự đồng thuận, do đó khiến cho chuỗi rất khó bị xâm nhập hoặc phá vỡ.

Health Wizz là một công ty đang sử dụng blockchain để cung cấp cho bệnh nhân quyền kiểm soát hoàn toàn dữ liệu y tế của họ. Một nền tảng di động phi tập trung cho phép bệnh nhân quản lý thông tin sức khỏe của họ và bán chúng cho các bên thứ ba nếu họ muốn, để đổi lại các token.

Tuy nhiên, còn có những thiếu sót đối với EHR trong việc các bác sĩ truy cập thông tin bệnh nhân đến từ một cơ sở khác. Điều này là do ở một số quốc gia, các nhà sản xuất khác nhau thường cung cấp phần mềm EHR khác nhau cho các tổ chức khác nhau, và không có khả năng tương tác giữa chúng. Mặc dù một hệ thống duy nhất, toàn diện sẽ có lợi cho bác sĩ và bệnh nhân, nhưng điều này sẽ làm giảm khả năng tính phí đắt đỏ của các công ty.

Những nỗ lực đã được thực hiện để tập hợp các EHR ở nhiều quốc gia thành một hệ thống, nhưng điều này thường được chứng minh là một quá trình tiêu cực. Tại Vương quốc Anh, một nỗ lực nhằm tạo ra một hệ thống dữ liệu bệnh nhân được liên kết cho toàn bộ Dịch Vụ Y Tế Quốc Gia đã bị vứt bỏ trong năm 2011, tiêu tốn gần £10 tỷ.

Blockchain có thể cho phép một hệ thống EHR duy nhất do bệnh nhân sở hữu, trong đó thông tin của bệnh nhân sẽ được truyền gửi một cách an toàn và bảo mật đến các tổ chức tài chính khác nhau, có thể truy cập ngay khi dữ liệu mới được thêm vào đó.

Cần phải lưu ý rằng blockchain sẽ không thay thế EHR: nó chạy bảy giao dịch mỗi giây, so với công suất của EHR là 12.000. Tuy nhiên, nó sẽ có thể hoạt động như một lớp phụ trợ cho các chức năng bổ sung và chứng minh rằng hồ sơ đó là hoàn chỉnh và không bị sửa đổi, ghi lại sự đồng ý của bệnh nhân khi chia sẻ dữ liệu.

Smart Contract

Một smart contract hoạt động giống như cách mà bất kỳ liên hệ nào sẽ thực hiện, nhưng thông qua một blockchain, giúp loại bỏ sự cần thiết của bất kỳ bên trung gian thứ ba nào. Chỉ khi các điều kiện đặt trước (đã được đặt trong code máy tính của blockchain) được đáp ứng thì giao dịch trong hợp đồng mới diễn ra. Smart contract lần đầu tiên được thiết lập trên blockchain Ethereum vào năm 2015. Ngày nay, có nhiều cách sử dụng chúng, một số trong những số đó được liệt kê dưới đây.

Bảo Hiểm

Smart contract có thể giúp yêu cầu bồi thường bảo hiểm trở thành một quy trình nhanh hơn và rẻ hơn bằng cách giúp xác định rõ ràng các tiêu chí khách quan được đáp ứng. Điều này có thể không xảy ra khi để các luật sư quyết định vì họ có thể làm cho quá trình trở nên chủ quan hơn, dẫn đến quá trình yêu cầu bồi thường lâu hơn và tốn kém hơn.

Chuỗi Cung Ứng

Chuỗi cung ứng có thể trở nên dễ quản lý hơn thông qua việc sử dụng smart contract. Giống như yêu cầu bồi thường bảo hiểm, smart contract có thể loại bỏ mọi vấn đề chủ quan, giúp dễ dàng xác minh xem các mục tiêu đã đặt có đang được đáp ứng trong blockchain hay không.

Trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, smart contract có tiềm năng cách mạng hóa thị trường cung cấp thuốc theo toa phức tạp ở Hoa Kỳ bằng cách cắt bỏ các bên trung gian, do đó giảm thiểu đáng kể chi phí cho người tiêu dùng.

Bất Động Sản

Smart contract có thể giúp việc mua và bán nhà bớt căng thẳng hơn rất nhiều. Bằng cách loại bỏ nhu cầu về người môi giới, chẳng hạn như đại lý nhà ở, người mua có thể tự mình xử lý các giao dịch với người bán tiềm năng. Khi các điều kiện bán nhà được đáp ứng, việc mua bất động sản có thể được hoàn tất chỉ thông qua việc sử dụng một smart contract.

Video Game

Bạn có tin hay không, những điều kỳ diệu của công nghệ blockchain thậm chí đã thâm nhập vào ngành công nghiệp video game. Vào năm 2017, một game đã được phát hành có tên là CryptoKitties. Tiền đề của game là bạn gây giống, mua và bán những con mèo ảo. Việc này có thể không dễ dàng đối với tất cả mọi người, nhưng điều khiến game này trở nên thú vị là nó hoạt động trên blockchain Ethereum.

Kể từ đó, công nghệ blockchain ngày càng được áp dụng nhiều hơn trong ngành công nghiệp video game, mặc dù điều này vẫn còn sơ khai. Những game bài sưu tầm đã dẫn đầu trong việc ứng dụng công nghệ này. God’s Unchained là một ví dụ điển hình, trong đó người chơi có thể giao dịch thẻ sưu tầm trực tuyến bằng cách sử dụng ví Ethereum chẳng hạn như MetaMask.
Sử Dụng Blockchain Trong Tương Lai

Thực tế thú vị là tiềm năng của công nghệ blockchain mới bắt đầu được khai thác. Đây thực sự chỉ là một khởi đầu của cuộc hành trình này. Hãy cùng xem xét một số cách mà công nghệ blockchain có thể phát triển và ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta trong tương lai gần.

Nâng Cao Mức Sống Toàn Cầu

Công nghệ blockchain có thể giúp xóa đói giảm nghèo và tham nhũng bằng cách mang lại tài chính cho những người không có ngân hàng.

Ngoài ra, công nghệ blockchain cũng mang lại tiềm năng tăng trưởng to lớn cho các doanh nghiệp nhỏ ở các nước đang phát triển, với bản chất phi tập trung của tiền điện tử cho phép nhiều doanh nghiệp lần đầu tiên được hoạt động thực sự trên quy mô toàn cầu.

Nhận Dạng Blockchain

Đây là một việc đã bắt đầu được thực hiện. Tuy nhiên, có khả năng trong tương lai, động thái duy trì danh tính trực tuyến thông qua công nghệ blockchain sẽ vượt trội. Bằng cách lưu trữ thông tin cơ sở dữ liệu cá nhân trên một sổ cái phân tán công khai, giúp giảm đáng kể nguy cơ gian lận danh tính.

Như đã lưu ý, blockchain có tiềm năng to lớn trong việc thay đổi cách đáp ứng các hồ sơ chăm sóc sức khỏe. Khả năng này có thể được mở rộng đối với hồ sơ chính phủ, việc làm, thuế, và thậm chí cả hồ sơ cử tri.

Trong cuộc Bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ năm 2020, các cáo buộc gian lận bỏ phiếu đã được đưa ra. Blockchain có thể chấm dứt những tuyên bố như vậy trong tương lai. Giám đốc điều hành Binance, Changpeng Zhao, lập luận trên Twitter rằng việc sử dụng hệ thống bỏ phiếu dựa trên blockchain sẽ không chỉ loại bỏ bất kỳ nghi ngờ nào liên quan đến gian lận mà còn nâng cao quyền riêng tư của các cử tri.

Tăng Tính Minh Bạch

Như chúng ta đã đề cập, bản chất trọng tâm của công nghệ blockchain là tính minh bạch, phi tập trung. Khi công nghệ ngày càng được áp dụng rộng rãi, điều này có thể được phản ánh trong cách các công ty hoạt động. Việc bưng bít thông tin sẽ ngày càng trở nên khó khăn hơn, đây có thể là một tin vui đối với người tiêu dùng và công chúng nói chung.

Âm Nhạc

Internet đã thay đổi cách chúng ta nghe nhạc, và từ quan điểm của nghệ sĩ, không nhất thiết phải hay hơn. Kể từ khi Napster bùng nổ vào cuối thập niên 90, vi phạm bản quyền âm nhạc đã tràn lan.

Ngay cả với sự ra đời của các dịch vụ phát trực tuyến hợp pháp như Spotify, thu nhập của các nghệ sĩ đã bị giảm đáng kể so với thời kỳ người hâm mộ mua đĩa CD (và lâu hơn nữa là các bản ghi LP và băng cassette). Nhưng liệu blockchain có thể thay đổi dao động của con lắc không?

Bản chất minh bạch của blockchain có thể tiết lộ cho tất cả biết số tiền bản quyền đang nợ các nghệ sĩ. Các dịch vụ phát trực tuyến sẽ không thể lừa bịp các nghệ sĩ này được nữa. Ngoài ra, công nghệ blockchain có thể giúp làm rõ mọi vấn đề về quyền sở hữu trí tuệ mà nghệ sĩ có thể có bằng cách chỉ rõ ai là chủ sở hữu bản quyền đối với từng bài hát cụ thể.